delfini i njihove osobine

 elfin je sisar iz roda kitova. Nastanjuje gotovo sva mora, odličan je plivač i moze dostići brzinu čak do 40 km/h. Telo mu je dugačko od 1,5 do 9m (zavisi od vrste, a ima ih oko 30-ak). Gornja strana tela je siva, mrkozelena, a donja sjajno bela. Glava se završava nekom vrstom uskog kljuna u kome se nalazi oko 250-300 veoma oštrih zuba. Delfini dišu kroz otvor na leđima i obično izlaze svakih dva minuta na površinu. Mogu da zarone na dubinu i do 300m.

Delfini se smatraju veoma inteligentnim zivotinjama, što je dokaz njihov veliki mozak sa visoko struktuiranom moždanom korom.  Jako su društvene životinje i poznate su po svom prijateljskom odnosu sa ljudima, pa im u vodi često prilaze sa naznakom da žele igru sa njima.

Delfini komuniciraju među sobom različitim vrstama zvižduka, tako da se po zvuku raspoznaju.

Hrane se manjim ribama, lignjama, rakovima, a neke vrste i vo

Delfin je vodeni sisar srodan kitu i običnoj pliskavici, poznat po svojoj inteligenciji, i navodnom saosećanju i radosti. Ime delfin potiče od starogrčke reči δελφίς - delphis koja znači „s matericom“ odnosno „riba sa matericom“. Grupa delfina zove se jato.

Reč "delfin" ima više značenja i može podrazumevati:

* svakog člana porodice Delphinidae (okeanski delfini);
* svakog člana porodice Delphinidae i Platanistodae (okeanski i rečni delfini);
* svakog člana podreda Odocenti (koji uključuje zubate kitove);
* pripadnika vrste Tursiops truncatus, najrasprotranjenije i najpopularnije vrste delfina

Orke i neke srodne vrste pripadaju Delphinidae porodici i mogu se svrstati među delfine, iako se uobičajeno nazivaju kitovi. Postoji oko 40 vrsta delfina u 17 rodova. Veličina im varira od 1.2 m i 40 kg (Maui delfin), do 9.5 m i 10 tona (orka). Mogu se naći posvuda, najčešće u plitkim morima kontinentalnih šelfova. Mesojedi su i hrane se uglavnom ribom i lignjama. Porodica Delphinidae je najveća u redu Cetacea, i relativno mlada: delfini su se pojavili pre oko 10 miliona godina tokom Miocena.

Delfini često skaču

Delfini ne spavaju satima kao mi, niti postaju nesvjesni za ono što se događa oko njih kad utonu u san. Glavni razlog zbog koje ne spavaju duže vrijeme je disanje koje je kod njih (kao i kod kitova) svjesna aktivnost. Mnoge druge životinje, uključujući i nas ljude, imaju “disajni refleks”, te ako izgubimo svijest mi nastavljamo da dišemo. Kod delfina to nije slučaj, i kad bi kojim slučajem pali u duboki san oni bi se ugušili. Delfini zato spavaju u kratkim intervalima, vrlo blizu površine vode, bilo da lagano plutaju ili plivaju, i povremeno dolaze do same površine da udahnu. Kad spavaju, samo je jedna strana mozga u snu, a druga je budna i jedno oko im je najčešće otvoreno (kao kod nekih ptica) da bi motrilo okolinu i dolazak grabežljivaca. Nakon par minuta strane mozga zamijene uloge. Smatra se da delfinima ne treba mnogo sna. Kao i drugi sisari tako i delfini i kitovi dišu na pluća. Za razliku od većine drugih sisara delfini većinu života provedu ispod vode, a mogu disati samo kad su im nozdrve, to jest dišni otvor, iznad vode. Ovaj otvor je zatvoren dok rone ili spavaju. Delfini daleko bolje koriste pluća od ljudi, na primjer. Kad dođu do površine da udahnu oni uzimaju više vazduha nego kopneni sisari sa istom veličinom pluća. Do kod ljudi jedan udisaj obično puni tek jednu petinu zapremine pluća, kod delfina jedan udisaj ispuni četiri petine pluća. Uz to delfini (a i kitovi) imaju više krvi nego kopneni sisari iste veličine, i njihovi hemoglobin veže više kiseonika. Sve ovo doprinosi da kad izrone nakon desetominutnog ronjena, delfini u prosjeku udahnu oko šest puta u minuti. U normalnim okolnostima kad plove površinom uglavnom dišu sa učestalošću od nevjerovatna dva udisaja u minuti! Različite vrste delfina dosegnu seksualnu zrelost u različitim godinama, a “bottlenose” delfin (Tursiops truncates) koji je jedan od vrlo često viđenih delfina u svijetu, seksualnu zrelost doživi između 7. i 14. godine. Trudnoća kod delfina traje od 8 mjeseci pa i do godinu dana. Mladi nakon što se rode “sisaju” nekih šest mjeseci do godinu dana pa i više. Sisanje i nije najbolji izraz jer majke ušpricavaju mlijeko u usta mladunaca, pošto usne mladih nisu savitljive kao kod ljudi i ne mogu se priljubiti na bradavice da bi sisali u pravom smislu te riječi. Zato majke “špricaju” svoje punomasno mlijeko u usta mladih. Procenat masnoća njihovog mlijeka može biti i oko 40%. Neki smatraju da upravo ova masnoća sprječava mlijeko da se rasprši u vodi.

 izn

Delfini ne spavaju satima kao mi, niti postaju nesvjesni za ono što se događa oko njih kad utonu u san. Glavni razlog zbog koje ne spavaju duže vrijeme je disanje koje je kod njih (kao i kod kitova) svjesna aktivnost. Mnoge druge životinje, uključujući i nas ljude, imaju “disajni refleks”, te ako izgubimo svijest mi nastavljamo da dišemo. Kod delfina to nije slučaj, i kad bi kojim slučajem pali u duboki san oni bi se ugušili. Delfini zato spavaju u kratkim intervalima, vrlo blizu površine vode, bilo da lagano plutaju ili plivaju, i povremeno dolaze do same površine da udahnu. Kad spavaju, samo je jedna strana mozga u snu, a druga je budna i jedno oko im je najčešće otvoreno (kao kod nekih ptica) da bi motrilo okolinu i dolazak grabežljivaca. Nakon par minuta strane mozga zamijene uloge. Smatra se da delfinima ne treba mnogo sna. Kao i drugi sisari tako i delfini i kitovi dišu na pluća. Za razliku od većine drugih sisara delfini većinu života provedu ispod vode, a mogu disati samo kad su im nozdrve, to jest dišni otvor, iznad vode. Ovaj otvor je zatvoren dok rone ili spavaju. Delfini daleko bolje koriste pluća od ljudi, na primjer. Kad dođu do površine da udahnu oni uzimaju više vazduha nego kopneni sisari sa istom veličinom pluća. Do kod ljudi jedan udisaj obično puni tek jednu petinu zapremine pluća, kod delfina jedan udisaj ispuni četiri petine pluća. Uz to delfini (a i kitovi) imaju više krvi nego kopneni sisari iste veličine, i njihovi hemoglobin veže više kiseonika. Sve ovo doprinosi da kad izrone nakon desetominutnog ronjena, delfini u prosjeku udahnu oko šest puta u minuti. U normalnim okolnostima kad plove površinom uglavnom dišu sa učestalošću od nevjerovatna dva udisaja u minuti! Različite vrste delfina dosegnu seksualnu zrelost u različitim godinama, a “bottlenose” delfin (Tursiops truncates) koji je jedan od vrlo često viđenih delfina u svijetu, seksualnu zrelost doživi između 7. i 14. godine. Trudnoća kod delfina traje od 8 mjeseci pa i do godinu dana. Mladi nakon što se rode “sisaju” nekih šest mjeseci do godinu dana pa i više. Sisanje i nije najbolji izraz jer majke ušpricavaju mlijeko u usta mladunaca, pošto usne mladih nisu savitljive kao kod ljudi i ne mogu se priljubiti na bradavice da bi sisali u pravom smislu te riječi. Zato majke “špricaju” svoje punomasno mlijeko u usta mladih. Procenat masnoća njihovog mlijeka može biti i oko 40%. Neki smatraju da upravo ova masnoća sprječava mlijeko da se rasprši u vodi.

ad površinDelfini su grabljivice. Njihov zubni niz prilagođen je plenu koji love: vrste sa dugim kljunom i mnogo zuba love ribu, dok one sa manje zuba i kraćim kljunom radije traže lignja. Neki delfini se hrane i rakovima. Veće vrste, pogotovu orke, jedu i vodene sisare čak i male kitove. 

Evolucija i Anatomija


Delfini se smatraju potomcima kopnenih sisara, najverovatnije iz reda Artiodactyl. Skelet današnjih delfina ima dve pelvične kosti u obliku štapa, za koje se misli da su zakržljale noge. Ušli su u vodu pre oko 50 miliona godina.

Delfini imaju fuziformno telo prilago]eno za brzo plivanje. Na glavi imaju melon, okrugli organ koji koriste za eholokaciju. Neke vrste imaju zakrivljena usta koja podsećaju na osmeh. Mogu imati do 250 zuba. Mozak delfina je velik sa visoko strukturiranom moždanom korom, što se često koristi kao argument za njihovu visoku inteligenciju. Zubi su im raspoređeni u niz tako da funkcionišu kao antena koja sabira dolazeći zvuk. Osnovna boja im je siva, različitih nijansi, sa svetlim donjim delom tela.

e vode često izvodeći prave akrobacije, mada za sada ne postoji neko definitivno naučno objašnjenje za ovakvo ponašanje. 

Poznati su po svom prijateljskom odnosu prema ljudima, u vodi im često prilaze sa naznakom da žele igru sa njima. Postoje mnoga priče o delfina koji su štitili brodolomnike od ajkula. Jato delfina je navodno spasilo i jedan ribarski čamac. Nakon što su osetili podvodna komešanja za vreme cunamija iz 2004. godine, delfini su čamac odvratili od plovidbe na pučinu.

Delfini su društvene životinje, koje žive u jatima od oko tuceta životinja. Na mestima sa obiljem hrane, jata mogu privremeno da se udruže formirajući agregacije od preko 1000 delfina. Pripadnost jatu nije striktna, česta je međurazmena. Doduše, životinje mogu razviti jake međusobne veze. Među sobom komuniciraju nizom različitih vrsta coktanja, zvižduka i drugih zvukova. Koriste takođe i ultrazvuk za eholokaciju.

Delfini su jedna od retkih životinja koje se kao i ljudi pare ne samo zbog razmnožavanja. Čak i tokom neplodnih dana u ženskom menstrualnom ciklusu, delfini su primećeni kako se pare iz zadovoljstva i međusobnog vezivanja.